De kinderen van een demente persoon willen graag een bepaald onroerend goed verkopen waar de demente persoon (mee) eigenaar van is. Er werd echter voordien geen zorgvolmacht opgesteld. Wat is in dat geval de precieze procedure die ze kunnen volgen?
Dement, maar er is geen zorgvolmacht
Stel, broer en zus wensen, na het overlijden van mama, het tweede verblijf (appartement) aan de kust van hun ouders te verkopen, omdat de zorg voor papa, die lijdt aan de ziekte van Alzheimer, erg kostelijk dreigt te worden. Na het overlijden van mama is het vruchtgebruik van dat appartement toegekomen aan papa en is telkens de helft van de blote eigendom voor broer en zus.
Vooraf een zorgvolmacht opgesteld? Dat zou de situatie eenvoudiger maken. Zo’n zorgvolmacht kan echter enkel opgesteld worden op het moment dat de betrokkene nog wilsbekwaam is. Hij kan dan via een zorgvolmacht iemand die hij vertrouwt aanstellen om, voor het geval hij wilsonbekwaam (bv. dement) zou worden, zijn zaken te regelen.
Het kan ook zonder zorgvolmacht. In dat geval zal de verkoop wel niet zo eenvoudig zijn. De regeling rond de ‘rechterlijke bescherming’ of het ‘bewind’ is dan van toepassing.
Welke procedure volgen?
Stap 1: verzoekschrift met medisch attest. De kinderen moeten eerst een verzoekschrift bij de vrederechter indienen om een bewindvoerder aan te stellen. Ook papa zelf kan dat trouwens doen, andere familieleden, maar ook de huisarts of sociale dienst. Daarbij moet een medisch attest van maximaal 15 dagen oud gevoegd worden.
Stap 2: uitspraak vrederechter. De vrederechter zal een of meerdere bewindvoerders (bij voorkeur familieleden, maar ook een advocaat of accountant) aanstellen. Ook bepaalt de vrederechter of er zowel een bewindvoerder over de persoon (die onder andere over de verblijfplaats kan beslissen en de patiënten rechten kan uitoefenen) als een of meerdere bewindvoerder(s) over de goederen aangesteld moet(en) worden.
Stap 3: machtiging verkoop uit de hand. De verkoop van een onroerend goed van en door papa en zijn kinderen kan enkel na een voorafgaande machtiging door de vrederechter, waarbij papa vertegenwoordigd wordt door een bewindvoerder. Die bewindvoerder doet een aanvraag voor de machtiging bij de griffie van de vrederechter en vertegenwoordigt papa nadien bij de verkoopakte. In de regel gebeurt de verkoop dan via een openbare verkoop. Toch komt in de praktijk een verkoop uit de hand meer voor. Een openbare verkoop is immers meestal duurder. Het is aan de bewindvoerder om de vrederechter ervan te overtuigen dat die verkoopwijze (financieel gezien) interessanter is. De bewindvoerder vraagt de machtiging tot verkoop uit de hand al dan niet samen met een ontwerp van de notariële verkoopakte en een schattingsverslag opgesteld door een onafhankelijk expert-schatter.
Tip. Ga na welke procedure de vrederechter volgt, want ieder vredegerecht heeft zijn eigen gewoontes. Mogelijk moet u eerst een machtiging voor verkoop uit de hand vragen en kunt u pas nadien een koper zoeken. Soms kan het korter (in één zitting) en kunt u dadelijk een kandidaat-koper zoeken die een goed bod doet. Na het verkrijgen van de machtiging duidt de vrederechter een notaris aan die akte zal verlijden